Onderzoekscontext

Waarom dit praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek?

Na één jaar in de OKAN-klas, met hoofdfocus op de verwerving van het Nederlands, komen ex-OKAN-leerlingen terecht in een reguliere secundaire school (vervolgschool). Ondanks de inzet van OKAN-opleidingen, vervolgschoolcoaches en vervolgscholen verloopt de overgang naar het regulier secundair onderwijs vaak nog erg moeizaam. Vooral voor het vak Frans is die stap erg groot. 

Ex-OKAN-leerlingen stromen moeilijk door en worden vaak onterecht of te snel het slachtoffer van het watervalsysteem. Bovendien is er een hoge nood aan professionalisering en ondersteuning van leerkrachten (Frans) in het regulier secundair onderwijs, voornamelijk op het vlak van tweedetaalverwerving, meertaligheid en diversiteit en aan een meer geïntegreerd perspectief waarbij ex-OKAN-leerlingen zo min mogelijk geïsoleerd worden (OKANS-rapport, 2017).

Wat zijn de doelstellingen?

Met dit praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek wilden we een antwoord bieden op de noden van leerkrachten Frans die geconfronteerd worden met ex-OKAN-leerlingen binnen de reguliere lessen in het secundair onderwijs. Onze focus lag hierbij op de tweede graad D- en D/A-finaliteit. De leerplannen Frans van de tweede graad zijn vooral op het vlak van taalkundige bouwstenen immers erg pittig. Op deze manier hopen we in te spelen op het eerder genoemde watervalsysteem en een te snelle overstap naar een lagere of makkelijkere studierichting of onnodige dispensatie van het vak Frans te vermijden. Bovendien stromen ex-OKAN-leerlingen vaak in in het derde middelbaar, m.a.w. bij de start van de tweede graad.

Welke onderzoeksmethode?

We onderzochten de noden en ontwikkelden een pedagogisch-didactisch plan dat in de eerste plaats leerkrachten Frans (maar daarnaast ook andere leerkrachten) kan begeleiden in het lesgeven aan anderstalige, taalzwakke en/of meertalige leerlingen. We hopen hiermee leerkrachten te versterken in het ‘ex-OKAN-vriendelijk’ maken van hun lessen, met meer aandacht voor de integratie en de actieve deelname van de ex-OKAN-leerling in het regulier secundair onderwijs, in een krachtige leeromgeving (Van den Branden, 2000).

We werkten bij dit onderzoek aan de hand van Educational Design Research (EDR). Gespreid over twee projectjaren (2020-2022) voerden we een kwalitatief vooronderzoek en literatuuronderzoek, zetten we een survey uit in het werkveld en ontwikkelden we een prototype van een pedagogisch-didactisch plan.

De onderzoeksresultaten en het ontwikkelde materiaal zijn via deze website toegankelijk voor het werkveld. De focus van ons praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek lag voornamelijk op een meer hedendaagse didactische visie op meertaligheid in het onderwijs en het ontwikkelen van concreet didactisch materiaal dat leerkrachten Frans begeleidt in het lesgeven aan ex-OKAN-leerlingen (en taalzwakke leerlingen) en hun integratie in de reguliere lessen Frans bevordert.

De transfer van de inhoud van het pedagogische-didactisch plan naar andere (taal)vakken in het secundair onderwijs is uiteraard op langere termijn mogelijk.

Financieringskanaal: PWO

Looptijd: 1/9/2020 tot 31/8/2022

Projectpartners:

Pedagogisch begeleidingsdiensten Frans van de verschillende koepels (GO!, POV, KathOndVla) in Antwerpen

Netoverschrijdend overlegplatform (Stedelijk onderwijs, GO! en vrij onderwijs) voor coaching: vervolgschoolcoaching en ondersteuningscoaching in Antwerpen

PROFFF vzw,  in dienst van de leraren Frans in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als communicatiepartner

Hoe gaan we verder?

We werken momenteel aan een vervolgonderzoek rond evaluatie in het moderne vreemdetalenonderwijs.