Karel de Grote Hogeschool
Wat doe je als leerkracht Frans wanneer je een ex-OKAN-leerling in de klas krijgt?
Op deze website geven we je de nodige handvatten (aan de hand van onze flowchart).
De website is het resultaat van het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek Frans + ex-OKAN = défi (uitdaging)!. Daarin komen we in eerste instantie tegemoet aan de noden van leerkrachten Frans in de tweede graad D- of D/A-finaliteit. Maar elke leerkracht Frans of talenleerkracht, vervolgschoolcoach, ondersteuner, zorgmedewerker of directielid kan terecht in onze cirkels gebaseerd op een krachtige (taal)leeromgeving.
Laat je leiden door je vragen en ontdek het talige potentieel van je meertalige leerlingen. Ze beschikken immers over een onderliggend (talig) kennisreservoir dat aangeboord kan worden om sneller leerwinst te boeken in de Franse taal. Door bij ex-OKAN-leerlingen te focussen op taalleerstrategieën kun je hierop voortbouwen. Maar ook een taalzwakke leerling en in het verlengde daarvan iedere nieuwe taalleerder hebben er baat bij.
Centraal op onze website (zie cirkels hierboven) zetten we de vraag: Wie is de ex-OKAN-leerling? Misschien vind je een antwoord via de tools om de beginsituatie van de meertalige leerling in kaart te brengen. Weet dat je er niet alleen voor staat: we helpen je graag verder met links naar de maatschappelijke ondersteuning waarop je kan rekenen – Wat kunnen derden? – en de rol die de school kan spelen – Wat kan de school?. Je weg vinden in wat wettelijk mogelijk is en een schoolbrede visie op meertaligheid zijn immers essentieel.
Op de vraag Wat kan de ex-OKAN-leerling? formuleren we een antwoord vanuit Jim Cummins’ afhankelijkheidshypothese (1979). Het antwoord is ‘een heleboel’. Leerlingen kunnen immers voortbouwen op fundamenten uit eerder geleerde talen, waaronder ook complexe cognitieve vaardigheden (zoals abstract denken, lezen, leerinhouden). Onze kijkwijzer met daarin de taalleerstrategieën waarop ingezet wordt in de ontwikkelingsdoelen van OKAN en in de eindtermen van de eerste en de tweede graad Frans, biedt mogelijkheden om heel bewust verder te bouwen op wat leerlingen al kunnen.
Ten slotte bieden we een heel concreet antwoord op de vraag: Wat kan ik (als leerkracht Frans) met de ex-OKAN-leerling?
Scholen die de ruimte hebben, kunnen een of twee extra lesuren per week aan de slag met de basismethode Frans A1 waarmee leerlingen zonder voorkennis of met een zeer beperkte voorkennis, onder begeleiding van een leerkracht Frans, in ongeveer 45u een basisniveau Frans kunnen bereiken (volgens het ERK en de ET Frans van de eerste graad A-stroom). In deze niet-contrastieve, taakgerichte methode zit een sterke focus vervat op uitspraakonderwijs, spaced en retrieval practice, visuele en non-verbale ondersteuning en formatieve evaluatie. De methode biedt ook mogelijkheden voor de remediëring van taalzwakke leerlingen in de eerste graad, in de arbeidsgerichte derde graad en zou ook ingezet kunnen worden bij sterkere leerlingen in OKAN of in de schakelklas.
Tegelijkertijd is het erg belangrijk voor de sociale integratie en het welbevinden van ex-OKAN-leerlingen om hen snel te integreren in de reguliere lessen Frans. Onze vier fiches voor binnenklasdifferentiatie kunnen daarbij ingezet worden. Afhankelijk van de inhoud van de les (grammatica, woordenschat, receptieve en productieve vaardigheden en interactie) bevatten de fiches suggesties voor differentiatietechnieken die geschikt zijn voor ex-OKAN-leerlingen en andere taalzwakke leerlingen (bijv. leerlingen met een leerstoornis). De inhoud van de fiches bouwt daarbij voort op taalleerstrategieën en zet expliciet in op activerende, coöperatieve werkvormen. Per fiche vind je uitgewerkt lesmateriaal Frans voor de tweede graad (D- en D/A-finaliteit) dat je meteen kan uitproberen of dat kan dienen ter inspiratie om met de eigen methode aan de slag te gaan.
Een deel van ons materiaal (de fiches en de eerste 2 modules van de methode) is vrij toegankelijk en kan online bekeken worden. Wie onze nascholingen volgt, krijgt meteen toegang tot het volledige pakket aan ontwikkeld materiaal. We gidsen jullie daarin graag doorheen het pedagogisch-didactisch plan en geven jullie concrete tips om er op school actief mee aan de slag te gaan, m.a.w. om jullie startklaar te maken. Er is uiteraard ook ruimte voor het delen van goede praktijken en het bekijken van opties voor groeigerichte feedback.
Alle didactische termen die we in ons lesmateriaal gebruiken (in vet) worden uitgelegd in deze begrippenlijst. Abstracte begrippen krijgen telkens een concreet voorbeeld.
Misschien stel je je nog vragen rond het thema evaluatie (op maat). Uiteraard zijn de mogelijkheden hierrond sterk schoolgebonden, maar in een vervolgonderzoek hopen we hier alvast meer aandacht aan te kunnen besteden. Houd de website van ons expertisecentrum in het oog voor meer info.
Meer info over het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek zelf en onze partners vind je onder ‘Onderzoekscontext’.
Heb je een vraag of een opmerking over onze website? Wil je meer info over onze nascholingen? Contacteer ons via de knop bovenaan.
Proeftuinen Défi!
Een zestal Antwerpse scholen, o.a. IMS, Sint-Lodewijk, Sint-Norbertus, Sint-Anna, WILFAM en OLVC+ gingen tijdens schooljaar 23-24 samen aan de slag als een soort ‘lerende gemeenschap’ om ex-OKAN-leerlingen in hun scholen op te vangen en te ondersteunen voor het vak Frans. Ons lesmateriaal van Frans + ex-OKAN = défi! werd daarbij gebruikt als gemeenschappelijke kapstok om vorm te geven aan de lessen. De betrokken leerkrachten werden daarbij gecoacht door Katrien De Pauw, leerkracht Frans in de schakelklas van Sint-Lodewijk en Stien Fonteyn en Quinten Noppen, beiden ondersteuningscoaches voor de betrokken secundaire scholen.
We delen hieronder nog enkele goede praktijken uit de proeftuin:
- Sint-Norbertus ontwikkelde een engagementsverklaring die leerlingen en ouders aan het begin van het schooljaar tekenen. Ondersteuning werkt immers in twee richtingen. Leerlingen engageren zich om dit aangepast traject voor Frans te volgen, maar ook de leerkrachten op school.
- Om op een effectieve manier feedback te geven over dit aangepast traject voor het vak Frans, werken sommige scholen uit de proeftuin met een doelenrapport als rapportbijlage. Op die manier communiceren ze duidelijk naar ouders en leerlingen welke doelen reeds bereikt zijn. Leerlingen, leerkrachten en ouders krijgen zo een duidelijk inzicht in waar de leerlingen op dat moment staan in hun leerproces voor Frans, welke ondersteuning er nog nodig is en hoe ze verder kunnen evolueren.